BỆNH VIÊM PHỔI PHỨC HỢP TRÊN HEO và VACCINE RES-VAC

BỆNH VIÊM PHỔI PHỨC HỢP TRÊN HEO

và VACCINE RES-VAC

                                                      ● Tiến sĩ Nguyễn Như Pho

Viêm phổi phức hợp là thể viêm phổi cấp tính, thường gây chết trên heo với các đặc điểm: heo đột ngột sốt cao, rất khó thở. Bệnh thường xảy ra trên heo sau cai sữa, heo nuôi thịt hoặc xảy ra trên cả heo nái, heo nọc. Heo mắc bệnh có thể chết trong vòng 24 giờ kể từ lúc phát bệnh hoặc chết sau đó vài ngày.

1. Nguyên nhân gây bệnh:

Bệnh xảy ra do hệ thống phòng vệ đường hô hấp bị tổn thương do nhiễm trùng nguyên phát kết hợp với điều kiện nuôi dưỡng kém gây mất khả năng đề kháng từ đó đường hô hấp trở nên mẫn cảm với các vi khuẩn gây viêm phổi.

1.1 Các hệ thống phòng vệ đường hô hấp bị tổn thương: Trên đường hô hấp có 3 hệ thống phòng vệ chính:
- Xoang mũi: xoang mũi có vai trò sưởi ấm không khí lạnh và lọc các loại bụi có kích cỡ lớn, giữ cho phổi luôn ấm và trong sạch. Heo bị nhiễm bệnh viêm teo mũi do Bordetella bronchiseptica và Pasteurelle multocida type D, độc tố của 2 loại vi khuẩn này làm teo sụn xoang mũi dẫn đến xoang mũi bị hư (hình1), không còn khả năng sưởi ấm và lọc bụi trong không khí, khí lạnh và bụi vào thẳng trong phổi gây viêm mãn tính trên phổi từ đó phổi bị yếu dễ cảm nhiễm với các loại mầm bệnh khác.

Hình 1: Xoang mũi bị hư trong bệnh viêm teo mũi truyền nhiễm do Bordetella bronchiseptica và Pasteurelle multocida type D

- Hệ thống lông rung phế quản: có vai trò bắt và đẩy các hạt bụi có kích cỡ nhỏ ra khỏi đường hô hấp. Nhiễm Mycoplasma hyopneumoniae sẽ làm tê liệt và cụt dần các lông rung (hình 2), hậu quả bụi sẽ tồn đọng ngày càng nhiều trong phế quản, phế quản bị kích thích gây nên triệu chứng ho liên tục trên heo, phổi bị viêm mãn tính cũng là điều kiện để các loại mầm bệnh khác phát triển.

Hình 2: lông rung phế quản bị cụt do Mycoplasma hyopneumoniae

- Đại thực bào trong phế nang và các loại bạch cầu: trong phế nang chứa nhiều tế bào có khả năng diệt khuẩn bao gồm bạch cầu lympho, bạch cầu trung tính và đặc biệt là đại thực bào. Đại thực bào có khả năng tiêu diệt một lượng rất lớn các vi trùng xâm nhập vào đường hô hấp bao gồm vi trùng Pasteurella, Haemophillus, Actinobacillus…giúp phổi chống được sự nhiễm trùng. 

Heo bị nhiễm bệnh tai xanh, virus PRRS tấn công làm phá vỡ toàn bộ các đại thực bào trong phế nang (hình 3), làm mất khả năng diệt khuẩn của phế nang, từ đo phổi rất nhạy cảm với vi khuẩn gây nhiễm trùng cấp tính.

Hình 3: Đại thực bào phế nang bị phá hủy trong bệnh tai xanh

Trường hợp heo nhiễm bệnh Circo. Virus Circo xâm nhập và gây viêm toàn bộ các hạch bạch huyết, nơi sản sinh các loại bạch cầu góp phần làm giảm khả năng diệt khuẩn của phổi, điều này giải thích viêm phổi là triệu chứng chính thường thấy trong bệnh Circo (hình 4).

Hình 4: Viêm hạch bạch huyết trên heo trong bệnh do Circo virus

1.2 Quản lý- nuôi dưỡng kém: bao gồm chuồng trại ẩm thấp do thường xuyên tắm và rửa chuồng hoặc do chuồng trại không thông thoáng, kém vệ sinh, tồn đọng các mùi hôi thối như NH₃ , H₂S. Các yếu tố trên góp phần làm suy yếu sức kháng bệnh đường hô hấp, từ đó tạo điều kiện thuận tiện cho các loại vi khuẩn phát triển gây bệnh.

1.3 Các vi khuẩn gây viêm phổi cấp tính bao gồm: Pasteurella multocida type A, Haemophillus parasuis, Actinobacillus pleuropneumoniae. Các vi khuẩn này thường xuyên có mặt trong chuồng trại và trong vùng hầu họng của heo, khi sức đề kháng của đường ho hấp yếu đi, vi khuẩn sẽ xâm nhập xuống phổi và gây viêm cấp tính. Trong 3 loại vi khuẩn trên, nguy hiểm nhất là Actinobacillus pleuropneumoniae với ngoại độc tố gây tràn dịch phổi - màng phổi và gây xuất huyết cấp tính tại phổi. Đây là triệu chứng chính của bệnh viêm phổi thường đi kèm với bệnh tai xanh hay bệnh do Circo virus.

2. Triệu chứng:

Bệnh phát ra đột ngột với triệu chứng: sốt cao, rất khó thở do phổi bị xuất huyết và tràn dịch, hai tai lạnh và tím bầm, một vài trường hợp có thêm triệu chứng chảy máu mũi hoặc xuất huyết điểm trên da.

3. Điều trị bệnh

Do diễn biến bệnh rất nhanh, ngoài ra bệnh xảy ra do đồng thời nhiều loại vi khuẩn cùng tấn công phổi, do đó việc dùng kháng sinh điều trị ít mang lại kết quả tốt, một số heo hồi phục sau điều trị vẫn mang các di chứng trong phổi, từ đó thường ít ăn, chậm lớn.

4. Phòng bệnh

- Giữ ấm cho heo, tuyệt đối không tắm heo lúc sáng sớm, lúc trời lạnh, chỉ rửa chuồng ở khu vực có nhiều phân, nước tiểu, giữ khô phần chuồng còn lại.

- Hiện nay phần lớn người chăn nuôi dùng kháng sinh trộn trong thức ăn để kiểm soát bệnh, các kháng sinh thường dùng là Chlortetracyclin, Tylosin, Lincomycin, Amoxicillin…Do dùng lâu ngày, các kháng sinh trên đây đã bị vi khuẩn đề kháng, rất nhiều trại trộn kháng sinh liên tục nhưng bệnh viêm phổi vẫn xảy ra. Biện pháp tốt nhất và kinh tế nhất là tiêm phòng vaccine đa giá chứa đầy đủ tất cả các kháng nguyên tương ứng với các bệnh viêm teo mũi truyền nhiễm, bệnh do Mycoplasma, viêm phổi do vi trùng Pasteurella, Haemophillus và Actinobacillus cho heo nái và heo con.

Hình 5: Heo kho thở, sốt cao, chết trong vòng 1-3 ngày kể từ lúc phát bệnh

5. Giới thiệu vaccine RES-VAC®

RES-VAC® PHÒNG NGỪA HỘI CHỨNG HÔ HẤP PHỨC HỢP TRÊN HEO là vaccine đa giá, chứa 11 kháng nguyên bao gồm 7 kháng nguyên vi khuẩn và 4 kháng nguyên giải độc tố của các vi khuẩn gây viêm phổi phức hợp trên heo, giúp heo chủ động tạo ra nguồn kháng thể liên tục chống lại các vi trùng và độc tố của các vi trùng gây bệnh viêm teo mũi truyền nhiễm, bệnh viêm phổi do Mycoplasma, bệnh viêm phổi do vi trùng Pasteurella multocida type A, Bệnh viêm phổi - màng phổi do vi trùngActinobacillus pleuropneumoniae và bệnh viêm đa xoang khớp (Glasser's) doHaemophillus parasuis. Sản phẩm được đăng ký tại Văn phòng Sở hữu trí tuệ Hàn Quốc (Bằng sáng chế số 372278) RES-VAC®, được bình chọn là sản phẩm tốt nhất bởi các tạp chí chuyên ngành ở Seoul năm 2010

Vaccine RES-VAC

THÀNH PHẦN: Trong 1 liều vaccine (2ml) chứa:

• Mycoplasma hyopneumoniae ............. 2,0 x 10⁸ CCU
• Bordetella brochiseptica ..................1,5 x 10¹⁰ CFU
• Bordetella brochiseptica toxoid .................... 500µg
• Pasteurella multocida type D........... 1,5 x 10¹⁰ CFU
• Pasteurella multocida type D toxoid.............. 500µg
• Pasteurella multocida type A .......... 1,5 x 10¹⁰ CFU
• Haemophilus parasuis type 4............. 4,0 x 10⁹ CFU
• Haemophilus parasuis type 5 ............ 4,0 x 10⁹ CFU
• Actinobacillus pleuropneumoniae type 5.. 1,0 x 10¹⁰CFU
• Actinobacillus pleuropneumoniae type 2.. 1,0 x 10¹⁰CFU
• Actinobacillus pleuropneumoniae type 2,5 toxoid.. 10µg

CÔNG DỤNG: Phòng ngừa bệnh viêm phổi phức hợp trên heo do vi khuẩn gây ra bao gồm:

• Bệnh viêm phổi địa phương do Mycoplasma hyopneumoniae.
• Bệnh viêm teo xoang mũi truyền nhiễm do Bordetella brochiseptica.
• Bệnh tụ huyết trùng heo do Pasteurella multocida.
• Bệnh Glasser's do Haemophilus parasuis.
• Bệnh viêm phổi, viêm màng phổi do Actinobacillus pleuropneumoniae (APP).

ƯU ĐIỂM CỦA RES-VAC

• Chứa đầy đủ các kháng nguyên của các bệnh gây viêm phổi trên heo.
• Chứa 4 kháng nguyên la giải độc tố, giúp tăng hiệu qua tối ưu cho các loại kháng thể.
• Hàm lượng kháng thể đạt mức tối đa sau khi chủng ngừa.
• Vaccin rất an toàn trên heo nái, heo con theo mẹ.

CÁCH DÙNG

• Heo nái: Tiêm bắp 2 lần.
  -  Lần thứ nhất: 2ml lúc 4 ~ 5 tuần trước khi đẻ.
  -  Lần thứ hai: 2ml lúc 2 ~ 3 tuần trước khi đẻ.
• Heo nọc: Tiêm bắp 2ml, hai lần cách nhau 2 tuần.
  -  Tiêm lập lại mỗi 6 tháng kể từ lần tiêm thứ 2.
• Heo con: Tiêm bắp 2 lần.
  -  Lần thứ nhất: 1,5ml lúc 2 ~ 4 tuần tuổi.
  -  Lần thứ hai: 1,5ml lúc 5 ~ 6 tuần tuổi.

QUI CÁCH: 20ml/lo va 50ml/lọ.
Nhà sản xuất: Komipharm International-Korea

  

Vaccine PRO-VAC CIRCOMASTER

PHÒNG HỘI CHỨNG CÒI CỌC, SUY GIẢM MIỄN DỊCH TRÊN HEO
Sản phẩm số 1 tại Hàn Quốc, Sản phẩm đạt giải thưởng IR52 Jang Young-Shil
Giải thưởng đóng góp vào sự đổi mới khoa học công nghe Hàn Quốc, do Hiệp hội KOITA và tạp chí
Maeil Business trao tặng, được bộ Giáo dục, Khoa học và Kỹ thuật Hàn Quốc chứng nhận.

THÀNH PHẦN: Trong 1ml vaccine chứa:
Porcine Circo Virus type 2 protein antigen....... ....100 đơn vị
Aluminium hydroxide gel......................................... 2.0mg

CÔNG DỤNG: Vaccine tiểu phần tái tổ hợp dùng phòng các bệnh do Circovirus type 2 gây ra như:

• Hội chứng còi cọc trên heo sau cai sữa, chậm tăng trọng trên heo thịt.
• Viêm da, viêm thận trên heo thịt
• Suy giảm miễn dịch làm cho bệnh kế phát như tai xanh – PRRS xảy ra nghiêm trọng hơn trong đàn heo.

LIỀU LƯỢNG VA CÁCH DÙNG

• Heo nái mang thai:
  -  Mới tiêm Vaccine Circo lần đầu: Tiêm bắp 2 lần, mỗi lần 2ml vào lúc 4~5 tuần va 2~3 tuần trước khi sinh.
  -  Tiêm lứa kế tiếp trở đi: Tiêm bắp 1 lần 2ml vào lúc 2~3 tuần trước khi sinh.
• Heo con:
  -  Heo mẹ đã tiêm phòng: Tiêm bắp 1 lần 2ml lúc 4~5 tuần tuổi.
  -  Heo mẹ chưa tiêm phòng: Tiêm bắp 2 mỗi lần 1ml vào lúc 3~4 tuần và 5~6 tuần tuổi.

QUI CÁCH: Lọ 20ml và 50ml
Nhà sản xuất: Komipharm International-Korea